Agata Wysocka

radca prawny

Jestem ekspertką Business Centre Club ds. odpowiedzialności prawnej członka zarządu, twórczynią platformy VOD Prawo co dnia. [Więcej]

Odszkodowanie za wywłaszczenie jako prawo dziedziczne

Wywłaszczono dziadka? Pradziadka? Zdarza się, że spadkobiercy wywłaszczonych po jakimś czasie dowiadują się o wywłaszczeniu części działki. Nie dość, że działka ma mniejszą powierzchnię, to zagadką jest: gdzie podziały się pieniądze za wywłaszczenie. Wywłaszczenie nieruchomości jest możliwe tylko za słusznym odszkodowaniem. Z tego wpisu dowiesz się czy odszkodowanie za wywłaszczenie jest dziedziczne, co się dzieje w przypadku śmierci wywłaszczonego oraz czy pieniądze wchodzą do masy spadkowej.

Czy odszkodowanie za wywłaszczenie jest dziedziczne?

Tak. Odszkodowanie za wywłaszczenie jest dziedziczne (niezależnie od inwestycji, podstawy prawnej). Punktem wyjścia jest konstytucyjne prawo własności, prawo dziedziczenia, cywilistyczne przepisy o dziedziczeniu.

Spadkobierca wstępuje w całość praw majątkowych (spadkowych) przysługujących poprzedniemu właścicielowi w chwili śmierci. Jeżeli działka dziadka Edwarda została okrojona – np. na potrzeby drogi gminnej, a dziadek zmarł nie otrzymawszy odszkodowania, to prawo do odszkodowania przechodzi na spadkobierców.

dziedziczne odszkodowanie

Moment śmierci wywłaszczonego a wypłata odszkodowania za wywłaszczenie

W omawianym przypadku wywłaszczenia dziadka Edwarda może zaistnieć kilka scenariuszy, w zależności od momentu zgonu:

  1. Dziadek Edward zmarł przed uprawomocnieniem się decyzji wywłaszczeniowej;
  2. Dziadek Edward zmarł po uprawomocnieniu decyzji wywłaszczeniowej, ale przed ustaleniem odszkodowania;
  3. Dziadek Edward zmarł po ustaleniu odszkodowania, a przed jego wypłatą;
  4. Dziadek Edward zmarł po wypłacie odszkodowania za wywłaszczenie.

Omówmy każdy z tych scenariuszy.

Komentarz – raport NIK o odszkodowaniach za wywłaszczenie

Ten wpis to mój komentarz do raportu Najwyższej Izby Kontroli (NIK) (raport NIK o odszkodowaniach za wywłaszczenie) pt:

Nabywanie przez Skarb Państwa nieruchomości pod drogi krajowe objęte Programem Budowy Dróg Krajowych w latach 2008 – 2013„.

Odpowiadam również na pytanie: Co z tego wynika dla osób wywłaszczanych pod inwestycje kolejowe?

Raport NIK – wywłaszczenia nieruchomości pod drogi krajowe: co poszło nie tak?

Raport NIK ujawnia efekty kontroli wywłaszczeń dokonanych w latach 2008 – 2013. Mogłoby się wydawać, że to stare dzieje, ale problemy tam ujawnione są aktualne.

W latach 2008–2013 Skarb Państwa intensywnie przejmował grunty pod budowę dróg krajowych. Proces ten był częścią rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych (PBDK). Brzmi jak sprawnie działająca machina? Niestety, raport Najwyższej Izby Kontroli (NIK) pokazuje, że rzeczywistość była dużo bardziej skomplikowana.

Co sprawdziła NIK?

Kontrola NIK i wynik raportu objęła urzędy wojewódzkie i Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). NIK sprawdzała m.in.:

  • Czy właściciele wywłaszczanych nieruchomości otrzymywali uczciwe odszkodowania?
  • Jak wyglądała procedura przejmowania gruntów?
  • Czy przestrzegano terminów i przepisów?

Raport NIK o wywłaszczeniach – negatywne uwagi

Raport NIK jest dość bezlitosny. Kontrolerzy ujawnili wiele nieprawidłowości w przeprowadzonych postępowaniach o wywłaszczenie.

Jakie to były uchybienia?

Odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe w depozycie

Jeżeli po czasie dowiedziałeś się, że w depozycie sądowym odszkodowanie czeka na odbiór, to ten wpis jest dla Ciebie. 

W depozycie odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe

Prawo dopuszcza sytuację, w której należne odszkodowanie składa się do depozytu sądowego.

Co to oznacza?

Że inwestor (spółka kolejowa) wpłaca należne odszkodowanie za wywłaszczoną działkę na specjalny rachunek sądowy (depozyt) i w ten sposób reguluje dług wobec nieznanego wywłaszczonego.

Ten sposób jest zarezerwowany dla nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym. Najczęściej dla nieruchomości, której właściciel zmarł, a spadkobiercy nie ujawnili się.

W sytuacji gdy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie żyje, a nie przeprowadzono lub nie zostało zakończone jeszcze postępowanie spadkowe, nieruchomość wchodzącą do spadku po zmarłym uznaje się jako nieruchomość o nieuregulowanym stanie prawnym. 

odszkodowanie

Co Cię ominęło?

Jeżeli odszkodowanie leży w depozycie sądowym, to oznacza to, że ominęła Cię cała procedura wywłaszczeniowa.

całej procedurze wywłaszczenia napisałam odrębny artykuł.

Ominęły Cię doręczenia pocztowe i zawiadomienia urzędowe.

Słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe – kompendium

Słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe to temat szczególnie bliski właścicielom gruntów wywłaszczonych pod kolej. W tym wpisie znajdziesz pełne kompendium wiedzy nt. słusznego odszkodowania za wywłaszczenie pod kolej.

 

Słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe

Z artykułu dostępnego tutaj dowiedziałeś się jakie są etapy procedury wywłaszczenia pod kolej. Z doświadczenia wiem, że sen z powiek wywłaszczonym spędza słuszne odszkodowanie.

Jeżeli ktoś zabiera Ci własność, należy Ci się słuszna rekompensata. Już w samej Konstytucji RP jest mowa tym, że (art. 21 Konstytucji RP):

Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.”

Problem w tym, że żaden przepis nie tłumaczy czym jest słuszne odszkodowanie.

Konstytucja nie precyzuje przy tym, co należy rozumieć, jako „słuszne odszkodowanie”.

Pełne odszkodowanie może nie być słusznym.

Niepełne odszkodowanie może być uznane za słuszne.

Tak można sparafrazować treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2004 r. (sygn. akt I SK 11/02, OTK-A 2004/7/66)

słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe

Właścicielu!

Nikt nie zadba o Twoje odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe.

Urzędnik nie zadba o Twoje odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe.

Rzeczoznawca majątkowy nie zadba o Twoje odszkodowanie za wywłaszczenie kolejowe.

O odszkodowanie zadbaj sam lub z pomocą specjalisty.

Decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej ULLK?

Co to jest decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej (ULLK)?

ULLK to skrót dla decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej.

Jest to decyzja wojewody, która jednocześnie przesądza o przebiegu nitek kolejowych, pozwoleniu na budowę, przejęciu cudzej własności (wywłaszczeniu pod kolej) i zatwierdzeniu podziałów geodezyjnych gruntów.

ULLK to decyzja administracyjna, która wywołuje potężne i daleko idące skutki zarówno dla inwestora (PLK/CPK), ale też dla właścicieli nieruchomości gruntowych.

Jeśli jesteś wywłaszczonym właścicielem gruntu – możesz złożyć odwołanie.

Zanim podejmiesz decyzję o odwołaniu, przeczytaj więcej informacji.

lokalizacja linii kolejowej

Podstawa prawna ULLK

Art. 9o ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym.

W tej ustawie zawarto szczególne przepisy prawa o lokalizowaniu inwestycji kolejowych. Z tą ustawą warto się zapoznać.

O całej procedurze wywłaszczenia pod kolej przeczytasz tutaj.

Procedura wywłaszczenia pod kolej z perspektywy właściciela nieruchomości

O wywłaszczeniach napisano już dużo. Ale o wywłaszczeniach kolejowych, z ich specyfiką, trudno szukać informacji.

Na początku musisz wiedzieć, że wywłaszczenie – wywłaszczeniu nierówne. Inne przepisy dotyczą wywłaszczeń pod drogi, inne, pod obronność. Ja skupiam się na wywłaszczeniu pod kolej.

Przeczytaj kompleksowy artykuł o wywłaszczeniu pod kolej.

Procedura wywłaszczenia pod kolej

Jakie są etapy wywłaszczenia pod kolej?

Zasadniczo musisz wiedzieć, że wywłaszczenia pod inwestycje kolejowe składają się z dwóch etapów, z których interesować Cię będzie zwłaszcza etap drugi – odszkodowawczy.

  • Etap I wywłaszczenia pod kolej: ustalenie lokalizacji
  • Etap II wywłaszczenia pod kolej: ustalenie odszkodowania.

Przewijanie do góry